تب فلسفی

فراموش سازی مرگ در سال های اخیر دو موضوع سخت مرا به خود مشغول و معطوف ساخته است، یکی متن اندیشی و دیگر مرگ اندیشی. وجه اشتراک آن دو گذر از زندگی معمولی و درگیر شدن با دنیای دیگر است. اَولی ما را به دنیایی به نام دنیای کتاب سوق می دهد و دومی راه مواجهه با جهان برزخی را آسان می کند. ثمره ی متن اندیشی فهم بهتر متون و نشانه ها در راستای درک جهان اندیشه ها است. و نتیجه ی مرگ اندیشی پذیرش پدیده ی مرگ و جهان پس از آن است. به نظر می رسد ما با هر دو جهان بیگانه ایم و باید تلاش کنیم که با آن دو آشتی کنیم و رفاقتی برقرار نماییم. مفهوم مرگ چون مفهوم خدا، از مفاهیم غریب و پیچیده است، یکی از غربت هایش این است که با مرگ ما همه ی آدمیان و چیزهای پیرامون ما هم می میرند. یعنی مرگ، مرگ همه کس و همه چیز است. انسان وقتی می میرد با مردنش همه ی تصورها و تصویرهایش رنگ می بازند و با او می میرند. از این رو درک اندکی از آن موجبات تحول بسیاری در درون آدمی می شود. اما انسان ترجیح می دهد آن را به فراموشی بسپرد. و گویا بهترین راه مواجهه با آن، بی خبری از آن در طول دوران حیات است. این که آن را با مفهوم خدا قیاس کردم چون غفلت از مرگ چون فراموشی خدا موجب نسیان نفس می شود. ولاتکونوا کالذین نسوا الله فانساهم انفسهم که گفته اند عکس نقیض حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» است. گفتگو از مرگ به معنای ترس از آن نیست. بلکه برای درک بهتر زندگی است. خدا و مرگ دو مفهوم جاودانه ای هستند که آدمی به واسطه ی عدم درک دقیق به کسوف آنها رضایت می دهد. در جهان راززدایی شده ی قرن بیست و یکم، پروژه ی فراموشی مرگ طرح می گردد. چرا که بشر به خاطر ناتوانی در رازگشایی پاره ای پدیده ها از جمله خدا و مرگ ترجیح م تب فلسفی...

عصیان زنان هنریک ایبسِن، داستان نویس بزرگ نروژی، نمایشنامه ی مشهور خانه ی عروسک را در سال 1879 نوشت و به اجرا در آورد. در این نمایش، نورا زن جوانی برای نجات شوهر خود، هلمر، از یک بیماری سخت و خطرناک، برای گرفتن وام، امضای پدر را جعل می کند. وام دهنده، کروگستاد، کارمند بانکی است که مدیریت آن بعدها به هلمر می رسد. هلمر پس از پی بردن به خباثت کارمند خود یعنی کروگستاد، تصمیم به اخراج او می گیرد. اما کروگستاد به نورا هشدار می دهد که باید وساطت کند چرا که در صورت اخراج، قضیه ی وام جعلی را فاش خواهد ساخت. هلمر وساطت نورا را ردّ می کند. نورا از بیم فاش شدن و رسوایی، تصمیم به خودکشی می گیرد. در همان حین نامه کروگستاد از راه می رسد و هلمر از حقایق ماجرا باخبر می شود. نورا توقع داشت در قبال جان فشانی های او، هلمر گناه را به گردن بگیرد ولی شوهر خودخواه زن خود را توبیخ و ملامت می کند. و حاضر می شود به کروگستاد حق السکوت بدهد. اما نامه ی دیگری از طرف او مبنی بر صرف نظر کردن از تهدید نورا می رسد و سند جعلی را به هلمر می دهد. او احساس آرامش می کند و می گوید: نجات یافتم. اما این بار نورا دلجویی شوهرش را نمی پذیرد و می گوید: خانه ی ما همیشه حالت یک اتاق بازی را داشته است. من عروسک تو بوده ام. موقعی هم که با پدرم زندگی می کردم عروسک او بودم. در نهایت، با وجود سه فرزند، از هلمر طلاق می گیرد و خانه را ترک می کند. ایبسن در این نمایش، خارج از نگاه معمول اجتماعی و عرفی روزگار که زن را موجودی مطیع و گوش به فرمان می خواهد، حاکمیت مردسالارانه را به چالش می کشد و بر خلاف تصور عمومی، زن را موجودی نافرمان معرفی می کند. وی عروسک و خانه ی عروسکی را نمادی از اطاعت محض زن از مرد می داند و آن را بر تب فلسفی...

طعم تعجبراه نجات ما نه در دانستن بلکه در آفریدن نهفته است.(فلسفه، معرفت و حقیقت، نیچه ص 100)اورهان پاموک نویسنده ی معاصر ترکیه که جایزه ی نوبل ادبیات سال 2006 را از آن خود کرد، به رمان هایی چون کتاب سیاه، نام من سرخ، مو قرمز، برف و موزه ی معصومیت شهرت دارد. او بارها به دانشگاه های آمریکا و اروپا دعوت شده است تا تجربه ی نویسندگی خود را در قالب سمینار یا واحد درسی ارائه کند. پاموک هم به این دعوت ها لبیک گفته است و حاصل سخنرانی ها و تدریس هایش در سه کتاب با حجم کم به چاپ رسیده است. کتاب چمدان پدرم(سه گفتار در باره ی نوشتن) و رمان نویس ساده نگر و رمان نویس اندیشمند و با و بی تکلف(درس گفتارهای داستان نویسی) انعکاس یافته است. در این مقال و مجال، نکات برجسته ای را که در کتاب «چمدان پدرم» بیان کرده است، با کسانی که علاقه مند آفرینش یک اثر مکتوب هستند، در میان می گذارم.- نوشتن انتقال این نگاه معطوف به درون ما به واژه ها و نیز عبور انسان از درون خود و پی جویی صبورانه، سرسختانه و سرخوشانه ی جهان نو است./18- برای نویسنده شدن، قبل از صبر و ریاضت، باید در درونمان انگیزه ی فرار از شلوغی، مردم، زندگی روزمره و چیزهای معمولی و پناه بردن به یک اتاق باشد./21- بر این باورم که ادبیات ارزشمندترین گنجینه ای است که آدمیزاد برای درک و شناخت خود آفریده است./22- نویسنده ای که با کتاب هایش به یک اتاق پناه می برد و در درون خود سفر آغاز می کند. با گذر سال ها، در آنجا اصول تخطی ناپذیر ادبیات خوب را هم کشف خواهد کرد. ادبیات مهارت روایت داستان خود به مثابه ی داستان دیگران است./22- نوشتن و خواندن گویی خروج از یک جهان و آرام گرفتن در شگفتی و غرابت جهان دیگر بود./25- به نظر من نویسنده بودن توقف بر روی زخم های تب فلسفی...

آیین نمایش سخنرانی در جلسه ی رونمایی از کتاب «آیین نمایش و شبیه سازی در هرمزگان» جناب مهدی عطایی مرا به یک سخنرانی پیرامون عاشورا دعوت کرده بود. پس از آن اجرای شبیه خوانی را تدارک دیده بود. کنار هم که نشسته بودیم به بخشی از ماجرای شبیه خوانی اشاره کرد. اما آرزوی من این بود که کاش این توضیحات مکتوب می شد. امشب این خواسته، جامه ی عمل پوشیده است و ما در مجلس رونمایی کتاب «آیین نمایش و شبیه سازی در هرمزگان» حضور یافته ایم. در فرصتی که دارم ابتدا پاره ای برجستگی های کتاب را برمی شمارم و سپس به نکاتی در جهت اصلاح آن اشارت می کنم. - دغدغه ی نویسنده برای حفظ میراث بومی استان بر کسی پوشیده نیست. - بیان ده خصوصیت موسیقی در تعزیه، نشانگر شناخت مؤلف از موسیقی است. - صحنه آرایی و فضای اجرای نمایش شبیه خوانی حاصل مشاهدات و ظرافت بینی های نویسنده است. - تشریح و تحلیل مجلس حنا بندان عروسی قاسم، تحسین برانگیز است.اما نکاتی جهت اصلاح کتاب - عنوان کتاب «تعزیه در هرمزگان» باشد، بهتر است. - تصویرها جای خود ننشسته اند، نیاز به بازنگری دارد. - با این که کتاب ویراستاری شده است اما باز هم نیاز به پیرایش دارد. - تاریخچه ی تعزیه بسیار ضعیف است. کتاب های بسیاری در این باره نوشته شده است. - بازسازی صحنه ی کربلا برای یزید، دروغ تاریخی است. - استناد به روضة الشهداء و اسرار الشهادة راه به جایی نمی برد. - تقدیس نور از شیخ اشراق، باید به کتاب «حکمة الاشراق» ارجاع داده شود. - تعزیه میناب مقدم بر تعزیه فین است. + نوشته شده در شنبه بیست و سوم مهر ۱۴۰۱ ساعت 12:46 توسط عباس فضلی  |  تب فلسفی...

دیدار با مرد بزرگ جنوب در ته تصورش این است که هنوز مأموریت و مسئولیت الهی او برای هدایت آحاد جامعه به دین و قرآن به اتمام نرسیده است. در آستانه ی نود سالگی، به حسب سال هجری قمری، خدا را شکر می کند که به زوال عقل دچار نشده است و می تواند خطاب به دوستان و مخاطبان خود، سخنی قرآنی به زبان آورد و حدیثی از پیامبر یا معصومین قرائت کند. و یا گاه دست به قلم شده، کتابی را به نگارش در آورد. همت آن بزرگوار در توجه به مفاهیم و داده های قرآنی و بیان جنبه هایی از رسالت پیامبر اسلام(ص) ستودنی است. دائرة المعارف گونه چون کتاب «معارف و معاریف» اش صحبت می کند. اطلاعات تاریخی و تفسیری از دین اسلام، ذهن و زبانش را فعّال نگه داشته است. در منزلی قدیمی و بسیار ساده و عادی سکنی گزیده است و دوستان و آشنایان جنوبی را به حضور می پذیرد. هنوز در رسمی سنتی و حوزوی از دیدارها استقبال می کند. با وجود این گاه صحبت اش رنگ و بوی اندیشه های مدرن را به خود می گیرد. البته تصور می رود با مفاهیم و مظاهر فکری جهان جدید آشنایی چندانی ندارد چون کمتر بر زبانش جاری می شود ولی با دغدغه های روشنفکران دینی معاصر همنوا و همراه است. یعنی اندیشه و افکارش در مرز میان سنت و مدرنیته دور می زند. و از واگویی و بازشناسی آنها هراسی به دل راه نمی دهد. می گفت: دو روز پیش در مراسم تشییع و تدفین بنده ی خدایی فرصت را مغتنم شمردم و صحبت کوتاهی در جمع حاضران ایراد کردم و گفتم: شعار زن، زندگی، آزادی که جوانان امروز سر می دهند زمینه ی قرآنی دارد. جایگاه زن در کلام الهی به خوبی ترسیم شده است. و حیات دوباره و احیای ارزش های انسانی در فرمان های قرآنی موج می زند و آزادی هم مفهومی است که در آیات آفرینش حضرت آدم ذکر شده است. وقتی خداو تب فلسفی...